Μία σημαντική μελέτη διακρίνει στον καρκίνο του μαστού μέχρι και 10 διαφορετικούς υποτύπους.

Μια πρόσφατη δημοσίευση σε έγκριτο περιοδικό προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση στους ιατρικούς κύκλους. Σ’ αυτή παρουσιάστηκε μία νέα ταξινόμηση του καρκίνου του μαστού σε 10 διαφορετικές ομάδες, στηριγμένη σε σύγχρονες γενετικές- μοριακές αναλύσεις.

Και είναι σημαντική αυτή η έρευνα γιατί με την ολοένα και πιο πληρέστερη κατανόηση των ιδιομορφιών που παρουσιάζουν οι πολλές μορφές καρκίνου του μαστού, μπορούμε πιο εύκολα να φτιάξουμε θεραπείες που να ταιριάζουν και να είναι πιο αποτελεσματικές στην κάθε μία ξεχωριστά, να εξατομικεύσουμε με άλλα λόγια τη θεραπεία.

Ας δούμε, με μια ιστορική αναδρομή, για να καταλάβουμε πως με το χαρακτηρισμό «καρκίνος του μαστού» δεν εννοούμε μία πάθηση, αλλά μία κακοήθη νεοπλασία που έχει πολλές μορφές ( πρόσωπα και χαρακτήρες):

Αυτή η ποικιλομορφία είχε γίνει αντιληπτή από πολύ παλιά γιατί παρατηρούσαμε ότι άλλοι όγκοι παρουσίαζαν μία αργή εξέλιξη και σε άλλοι μία ταχυτάτη. Οι πρώτες διαφορές που παρατηρήθηκαν και ξεχώρισαν τον καρκίνο σε διάφορα είδη ήταν αυτές που βασίστηκαν στην μορφή που είχαν τα κύτταρα των όγκων και στον τρόπο που αυτά αναπτυσσόταν και δημιουργούσαν διάφορους σχηματισμούς στην μικροσκοπική εξέταση τους από τον παθολογοανατόμο. Έτσι προέκυψαν το πορογενές, το λοβιακό, το βλεννώδες, το κυστικό καρκίνωμα κ.ο.κ. Αυτές οι διαφορετικές μορφές καρκίνων είχαν, όπως αναφέρθηκε και διαφορετικές κλινικές πορείες.

Μια άλλη σημαντική διαφοροποίηση βασίστηκε στο αν με το μικροσκόπιο τα καρκινικά κύτταρα ενός όγκου φαίνονται να έχουν διασπάσει ή όχι τη βασική μεμβράνη ( την «πέτσα» πάνω στην οποία κάθονται τα κύτταρα των πόρων και των αδενοκυψελών του μαζικού αδένα). Αν την έχουν διασπάσει τότε πρόκειται για διηθητικό καρκίνωμα ( που μπορεί να δώσει μεταστάσεις). Αν δεν την έχουν διασπάσει, τότε πρόκειται για μη διηθητικό καρκίνωμα ( in situ), το οποίο επειδή δεν δίνει μεταστάσεις και επομένως η πλήρης ίαση του είναι δυνατή.

Μία άλλη παρατήρηση, που είχε γίνει από το μακρινό παρελθόν, ήταν πως ο καρκίνος του μαστού πολλές φορές εξαρτιόταν από τις ορμόνες. Πριν μερικές δεκαετίες έγινε εφικτό να αναγνωριστεί αν στα καρκινικά κύτταρα υπάρχουν πολλοί ή λίγοι ορμονικοί υποδοχείς. Οι υποδοχείς είναι μόρια τα οποία κατά κάποιο τρόπο συμπεριφέρονται σαν κλειδαριές, που όταν υποδεχτούν το κατάλληλο κλειδί, στην περίπτωση μας τις ορμόνες, τότε ξεκινούν μια σειρά από αυτοματοποιημένες ( προγραμματισμένες) χημικές επεξεργασίες μέσα στο κύτταρο που οδηγούν στο αποτέλεσμα για το οποίο είναι υπεύθυνη η ορμόνη. Αυτό ισχύει ως ένας γενικός τρόπος με τον οποίο επικοινωνούν τα κύτταρα μεταξύ τους. Στα κύτταρα του μαστού ( και στα καρκινικά) εντοπίστηκαν υποδοχείς οιστρογόνων και υποδοχείς προγεστερόνης ( ορμόνες φύλλου) . Με βάση το πόσους πολλούς ορμονικούς υποδοχείς έχουν τα κύτταρα των καρκίνων του μαστού διακρίνονται οι καρκίνοι σε ορμονοθετικοί και σε ορμονοαρνητικοί. Και αυτό έχει σημασία γιατί αν σ’ έναν καρκίνο που είναι ορμονοθετικός σταματήσουμε τη δράση των ορμονών στα κύτταρα του μαστού, προστατεύουμε τη γυναίκα από την υποτροπή του όγκου. Η ορμονοθεραπεία ή σταματά την παραγωγή των ορμονών, είτε μπλοκάρει τους ορμονικούς υποδοχείς και έτσι τα κύτταρα του μαστού δεν δέχονται την επίδραση των ορμονών, που είναι ένας από τους παράγοντες που βοηθούν στην καρκινογένεση. Η ορμονοθεραπεία υπήρξε αδιαμφισβήτητα από τις πιο αποδοτικές θεραπείες στην ιστορία της αντιμετώπισης του καρκίνου του μαστού και συνέβαλε σημαντικά στην βελτίωση της επιβίωσης.

Ένας άλλος υποδοχέας που σχετίζεται με την καρκινογένεση είναι ο υποδοχέας του ανθρώπινου αυξητικού παράγοντα, του επονομαζόμενου HER2 ή cerB2. Αυτός όταν δεχτεί το κατάλληλο ερέθισμα, ξεκινά μια σειρά από χημικές διαδικασίες που οδηγούν στην ανάπτυξη και πολλαπλασιασμό των κυττάρων. Το 30% των καρκίνων του μαστού έχουν στα κύτταρα τους μεγάλο αριθμό τέτοιων υποδοχέων, είναι δηλ. HER2 θετικοί. Αυτοί οι καρκίνοι ενώ είχαν χειρότερη πρόγνωση, στην εποχή μας έγιναν πιο ακίνδυνοι, γιατί έχει κατασκευαστεί φάρμακο που δρα μόνο στα καρκινικά κύτταρα με αυτό το χαρακτηριστικό. Πρόκειται για την πρώτη «στοχευμένη» θεραπεία στην ιστορία του καρκίνου.

Πριν λίγα χρόνια, αξιοποιώντας τις αναλύσεις για την ύπαρξη αυτών των υποδοχέων και στοιχεία που προέκυψαν από τις νέες δυνατότητες της μοριακής βιολογίας και της γενετικής, η κατανόηση των διάφορων μορφών καρκίνου έγινε ακόμα πληρέστερη, όταν  πλέον οι καρκίνοι του μαστού κατατάχθηκαν σε 5 νέες κατηγορίες, με ιδιαίτερη χαρακτηριστικά και συμπεριφορά. Πρόκειται για τους καρκίνους αυλικού τύπου 1, αυλικού τύπου 2, βασικού τύπου, HER θετικών και φυσιολογικών ( η τελευταία κατηγορία αμφισβητείται). Μία ιδιαίτερη υποομάδα είναι αυτή των λεγόμενων τριπλά αρνητικών καρκίνων, δηλ. εκείνων που δεν έχουν θετικούς ούτε τους οιστρογονικούς, ούτε τους προγεστερονικούς, ούτε τους HER2 υποδοχείς.

Αυτή η νέα κατηγοριοποίηση έλυσε ορισμένες παράξενες συμπεριφορές κάποιων όγκων και βοήθησε στο να γίνεται καλύτερη επιλογή των διαθέσιμων θεραπειών για κάθε ξεχωριστή περίπτωση.

Τώρα, η νέα μελέτη με την ονομασία METABRIC (Molecular Taxonomy of Breast Cancer International Consortium), που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature, διακρίνει με βάση τις παρατηρήσεις από thn πολύχρονη παρακολούθηση 2.000 ασθενών και τις διαπιστώσεις  από τις σύγχρονες τεχνολογίες ανάλυσης γονιδίων, δέκα είδη καρκίνων, ανάλογα με τις συσσωρεύσεις των αλλαγών σε γενετικό – μοριακό επίπεδο, τις οποίες έχουν κοινές τα καρκινικά κύτταρα που ανήκουν στην κάθε μία από αυτές τις δέκα κατηγορίες ( είδη).

Η μελέτη είναι πολύ σημαντική γιατί εκτός από τις διαπιστώσεις της εργαστηριακής έρευνας διαθέτει πάρα πολλά στοιχεία για την κλινική πορεία των ασθενών.

Τα νέα δεδομένα πρέπει να επαληθευθούν και στη συνέχεια να συσχετιστούν με θεραπευτικούς παράγοντες για να υπάρξει πρόοδος στην θεραπεία της νόσου.

Μία πολύ καλή και μεγαλύτερη ανάλυση μπορούν να βρουν οι γνωρίζοντες την Αγγλική στη διεύθυνσηhttp://scienceblog.cancerresearchuk.org/2012/04/18/increasing-the-resolution-on-breast-cancer-the-metabric-study/