Ποιες είναι οι ενδείξεις της αμφοτερόπλευρης μαστεκτομής;

Η αναγνώστρια του ιστολογίου Σ. Z έθεσε την εξής ερώτηση:

Ποιες είναι οι ενδείξεις για να υποβληθεί μία γυναίκα σε αμφοτερόπλευρο μαστεκτομή ( δηλ. σε αφαίρεση και των δύο μαστών);

Απάντηση: 

Αρχικά να τονιστεί ότι πρόκειται για μία ερώτηση που ενδιαφέρει όχι μόνο πολλές ασθενείς, αλλά και αρκετές υγιείς γυναίκες. Ολοένα και πιό συχνά συναντάμε γυναίκες που τους έχει γίνει μία τέτοια πρόταση. Ας δούμε το θέμα πιό αναλυτικά:

1. Η αμφοτερόπλευρη μαστεκτομή μπορεί να προταθεί σε υγιείς γυναίκες! Αυτό όσο και αν φαίνεται παράδοξο, είναι μία πραγματικότητα. Γυναίκες που δεν έχουν εμφανίσει καρκίνο του μαστού, αλλά έχουν πολύ μεγάλες πιθανότητες να τον εμφανίσουν στο μέλλον μπορεί να υποβληθούν σε μιά τέτοια επέμβαση για να απαλλαγούν από αυτό τον κίνδυνο. Τέτοιες γυναίκες είναι: α) όσες έχουν κληρονομήσει μεταλλάξεις σε γονίδια που δημιουργούν τον συγκεκριμένο καρκίνο ( κυρίως στα γονίδια BRCA1 και BRCA2). Αυτές οι γυναίκες έχουν πάρα πολύ μεγάλες πιθανότητες να αρρωστήσουν, γι΄αυτό και η προφυλακτική αμφοτερόπλευρη μαστεκτομή είναι η πιό ενδεδειγμένη τακτική. Οι ίδιες ασθενείς  μπορεί να υποβληθούν και σε ωοθηκεκτομή, γιατί και ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου των ωοθηκών  είναι επίσης πολύ υψηλός σ’ αυτές. β) η δεύτερη ομάδα γυναικών που μπορεί να υποβληθεί σε αυτή την επέμβαση είναι εκείνες στις οποίες η βιοψία μετά από επέμβαση που έκαναν έδειξε την ύπαρξη λοβιακού καρκινώματος in situ (  ή μη διηθητικού λοβιακού καρκινώματος ή πιο σωστά : λοβιακής νεοπλασίας). Αυτές οι γυναίκες ενώ δεν πάσχουν από καρκίνο (παρόλο που η πάθηση τους μπορεί να περιέχει τον όρο καρκίνος), έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν τη νόσο στο μέλλον και μάλιστα όχι μόνο στον μαστό που βρέθηκε η βλάβη, αλλά- εξίσου συχνά- και στον άλλο μαστό. Βέβαια σε αυτή την κατηγορία των γυναικών η λύση της προληπτικής αφαίρεσης δεν αποτελεί μονόδρομο, όπως στην πρώτη, με την κληρονομική προδιάθεση. Οι πιθανότητες είναι μεν αυξημένες, αλλά όχι τόσο πολύ. Συνήθως αυτές οι γυναίκες είτε παρακολουθούνται στενά, είτε εκτός από την παρακολούθηση λαμβάνουν και ένα χάπι την ημέρα για 5 χρόνια, με το οποίο μειώνεται σχεδόν κατά 50% ο κίνδυνος εμφάνισης του καρκίνου του μαστού. Σε κάθε περίπτωση ο γιατρός οφείλει να αξιολογήσει όλα τα στοιχεία που αφορούν την επικινδυνότητα εμφάνισης της νόσου και να συζητήσει- χωρίς πίεση- όλες τις προοπτικές με την ασθενή του.

2. Η αμφοτερόπλευρη μαστεκτομή μπορεί να πραγματοποιηθεί ως θεραπεία σε ασθενείς οι οποίες έχουν εμφανίσει καρκίνο και στους δύο μαστούς. Αν η αντιμετώπιση δεν μπορεί να γίνει με επέμβαση διατήρησης μαστού και ακτινοθεραπεία( με συμπληρωματική συστηματική θεραπεία, δηλ. ορμονοθεραπεία και χημειοθεραπεία), τότε η αμφοτερόπλευρη μαστεκτομή αποτελεί την ενδεδειγμένη λύση.

3. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μία τάση, που ξεκίνησε από την Αμερική και που επεκτάθηκε γρήγορα και στη χώρα μας, να προτείνεται σε γυναίκες που εμφάνισαν καρκίνο στον ένα μαστό να αφαιρέσουν και τον άλλο ( τον υγιή) μαστό, με την αιτιολογία ότι υπάρχει αυξημένος κίνδυνος να εμφανίσει και αυτός αργότερα καρκίνο. Πολλές γυναίκες έχοντας φοβηθεί από την εμφάνιση της νόσου, επιθυμούν να ξεφορτωθούν το όργανο που μπορεί να τις ξαναβάλει σε περιπέτειες και έτσι συναινούν σε μιά τέτοια επέμβαση. Η πρακτική αυτή, όμως, δεν έχει στέρεα επιστημονική βάση.  Είναι γεγονός ότι η πλειοψηφία των ασθενών δεν θα εμφανίσει καρκίνο στον άλλο μαστό, ενώ οι πιθανότητες να εμφανιστεί η νόσος σε κάποιο άλλο όργανο ( μετάσταση) είναι στην ίδια έκταση υπαρκτές. Ένα άλλο στοιχείο που καθιστά μη χρήσιμη την αφαίρεση του υγιούς μαστού  είναι ότι με τη συχνή παρακολούθηση των ασθενών ( με κλινική εξέταση, μαστογραφία και κάποιες φορές με μαγνητική τομογραφία) εξασφαλίζεται ότι η ασθένεια, αν εμφανιστεί, θα διαγνωστεί έγκαιρα και έτσι η αναγκαία πλέον θεραπευτική παρέμβαση θα είναι αποτελεσματική.

Επομένως: οι ενδείξεις της προφυλακτικής αμφοτερόπλευρης μαστεκτομής αφορούν κυρίως τις γυναίκες με αποδεδειγμένα κληρονομική επιβάρυνση και λιγότερο τις γυναίκες με λοβιακή νεοπλασία. Η θεραπευτική αμφοτερόπλευρη  μαστεκτομή έχει ένδειξη σε ορισμένες περιπτώσεις αμφοτερόπλευρου καρκίνου. Είναι αμφίβολο αν μία γυναίκα με καρκίνο στον ένα μαστό θα ωφεληθεί αν αφαιρέσει και τον άλλο.