Τι να κάνω: ψηφιακή ή απλή μαστογραφία;

Είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα ερωτήματα που απευθύνουν οι γυναίκες στο γιατρό τους μετά την κλινική εξέταση. Εκτός από αυτό τον ερωτηματικό τρόπο, το θέμα μπορεί να τεθεί και ως καταφατική επιθυμία, συνήθως με την εξής μορφή: “γιατρέ, γράψτε μου ψηφιακή μαστογραφία είναι καλύτερα”. Τέλος ,δεν είναι ασύνηθες να ακούσεις και αρνητική τοποθέτηση, όπως : ” δεν θέλω να μου γράψετε απλή, εγώ θέλω να κάνω ψηφιακή, που είναι πιο καλή”.

Ας απαντηθεί λοιπόν το ερώτημα στη σωστότερη διάσταση του: τι είναι καλύτερο να κάνω; Η απάντηση είναι πιο σύνθετη απ’ ό,τι φαίνεται αρχικά......

Η ψηφιακή μαστογραφία δεν έχει συμπληρώσει μία δεκαετία από την είσοδο της στα ακτινολογικά εργαστήρια και ήδη τα σχετικά μηχανήματα έχουν εγκατασταθεί στα περισσότερα εξ αυτών. Τα βασικά πλεονεκτήματα της ψηφιακής μαστογραφίας και επομένως οι λόγοι που την προτιμούν οι ακτινολόγοι  είναι : 1) η ταχύτερη επεξεργασία της εικόνας, 2) η λιγότερη ακτινοβόληση των μαστών, 3) η δυνατότητα των ακτινολόγων να αυξάνουν ή να ελαττώνουν τη φωτεινότητα και την αντίθεση της εικόνας, να μεγεθύνουν την εικόνα σε μία περιοχή του μαστού και να δημιουργούν αναστροφή του χρωματισμού ( όλα αυτά διευκολύνουν την ανάγνωση της μαστογραφίας και έχουν οδηγήσει σε λιγότερες επανακλήσεις ασθενών για επανάληψη της εξέτασης σε κάποιο μαστό) 4) την καλύτερη αποθήκευση, μεταφορά και γενικότερα διαχείριση του υλικού στην αρχειοθέτηση και επικοινωνία μεταξύ γιατρών ή ιατρικών μονάδων, και τέλος 5) στην καλύτερη αμοιβή που εισπράττουν σε σχέση με την αναλογική μαστογραφία.

Αυτά είναι σοβαρά πλεονεκτήματα, αλλά για τις γυναίκες τα σημαντικότερα κριτήρια σύγκρισης είναι : 1)  αν η διαδικασία της ψηφιακής μαστογραφίας είναι πιο άνετη για την εξεταζόμενη  και 2) αν ανακαλύπτει καλύτερα ( ή περισσότερους ) καρκίνους απ’ ότι η κλασική – αναλογική – μαστογραφία.

Για το πρώτο ερώτημα: Ο τρόπος που γίνεται η διαδικασία λήψης της ψηφιακής και της αναλογικής μαστογραφίας είναι ίδιος σ’ ότι αφορά την τοποθέτηση της γυναίκας και την πίεση των μαστών. Η λιγότερη ακτινοβολία είναι ένα πλεονέκτημα, αλλά έτσι και αλλιώς η δόση της ακτινοβολίας για τις μαστογραφίες είναι χαμηλή. Ουδέποτε έχει αναφερθεί αρνητική επίδραση από αυτής της έντασης ακτινοβολία στους μαστούς. Οι υποθέσει για τις πιθανές βλάβες από τη δόση της ακτινοβολίας, στηρίζονται σε υποθετικά μοντέλα με βάση την εμπειρία έκθεσης σε ακτινοβολίες, όπως εκείνη με τις ατομική βόμβα στη Χιροσίμα.

Ερχόμενοι στο δεύτερο και πιο βασικό ερώτημα, για το αν ανακαλύπτει περισσότερους καρκίνους η ψηφιακή, η απάντηση είναι λιγότερο ενθαρρυντική. Η ψηφιακή μαστογραφία έχει φανεί να έχει μία καλύτερη απόδοση στις γυναίκες με πυκνό – ακτινοσκιερό – μαστό και αυτές είναι κυρίως οι νεαρής ηλικίας γυναίκες ( μεταξύ 40-50 ετών), οι προεμμηνοπαυσιακές ή γύρω από την εμμηνόπαυση γυναίκες. Πυκνό – ακτινοσκιερό μαστό μπορεί να έχουν και μεγαλύτερης ηλικίας γυναίκες, ως εξαίρεση. Αυτή η διαφορά στην ανακάλυψη καρκίνων δεν είναι πολύ μεγάλη, και αυτό θα πρέπει να επισημανθεί.

Σε ηλικιωμένες γυναίκες, σε μαστούς με περισσότερο λίπος, δεν υπάρχει διαφορά στην ικανότητα ανακάλυψης του καρκίνου μεταξύ των δύο αυτών μεθόδων μαστογραφίας.

Μια άλλη κατηγορία γυναικών, όπου έχει φανεί η ψηφιακή να δίνει ένα καλύτερο αποτέλεσμα είναι σε όσες έχουν κάνει πλαστική, με τοποθέτηση ενθέματος.

Υπάρχει επίσης το θέμα της καλύτερης ικανότητας της ψηφιακής μαστογραφίας στην απεικόνιση και ανάδειξη των μικροαποτιτανώσεων ( δες την υποκείμενη εικόνα). 

Αυτό, όμως, έχει και το μειονέκτημα να οδηγεί σε περισσότερες επεμβάσεις με την υπόνοια της  κακοήθειας και αυτή να μην επαληθεύεται στην ιστολογική εξέταση. Το γεγονός της “υπερβολής” στην απεικόνιση των μικροαποτιτανώσεων έχει συζητηθεί διεθνώς και φαίνεται πως η περισσότερη εξοικείωση των ακτινολόγων και των μαστολόγων με την εικόνα της ψηφιακής, θα βελτιώσει την κατάσταση. Πάντως και η αναλογική μαστογραφία εντοπίζει τις ύποπτες μικροαποτιτανώσεις, αλλά για καλύτερη διευκρίνηση μπορεί να είναι αναγκαίο να γίνει ακόμα μία πρόσθετη λήψη ( η μεγεθυντική - εντοπιστική), γεγονός που συνεπάγεται πρόσθετη ταλαιπωρία της εξεταζόμενης.

Συμπερασματικά: Δεν είναι τόσο σημαντικό το αν η γυναίκα κάνει ψηφιακή ή αναλογική μαστογραφία. Το πιό σημαντικό είναι να την κάνει, ιδίως αν την κάνει για πρόληψη. Αν έχει πυκνούς μαστους ( και αυτό αφορά συνήθως τις νεαρότερης ηλικίας γυναίκες) είναι καλύτερο να κάνει ψηφιακή μαστογραφία. Οι γυναίκες με λιγότερο πυκνούς μαστούς ( που είναι η πλειοψηφία των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών, αλλά και πολλές νεότερες έχουν τέτοιου είδους μαστούς) μπορεί χωρίς άγχος να κάνουν απλή μαστογραφία. Τέλος, πρέπει να λαμβάνεται και ο οικονομικός παράγοντας υπόψη. Μια γυναίκα που μπορεί να πληρώσει το κόστος της ψηφιακής ( αδικαιολόγητα τόσο υψηλό ακόμα) μπορεί να την κάνει. Μία γυναίκα που δεν μπορεί ( ή θέλει να χρησιμοποιήσει το ασφαλιστικό βιβλιάριο της) μπορεί να κάνει απλή – αναλογική μαστογραφία, χωρίς φόβο ότι μειονεκτεί και θα είναι εις βάρος της υγείας της. Επαναλαμβάνεται για άλλη μία φορά  η βασική θέση:  το σημαντικό είναι να γίνεται μαστογραφία.